Οι ονειρικοί κήποι του Νικόλα Μπλιάτκα στη νέα έκθεση “Inner Gardens” στην αίθουσα τέχνης «Αστρολάβος- δεξαμενή»

Στην αίθουσα τέχνης «Αστρολάβος – δεξαμενή», στην Αθήνα φιλοξενείται ως τις 10 Μαΐου 2025 η νέα ατομική έκθεση ζωγραφικής “Inner Gardens” του ζωγράφου Νικόλα Μπλιάτκα. Στην νέα αυτή ενότητα δουλειάς του ο Νικόλας Μπλιάτκας συνεχίζει και εξελίσσει ακόμα περισσότερο τις τελευταίες ενότητες έργων του που εδώ και χρόνια αντλούν έμπνευση από την φύση. Αρχικά η έμπνευση προέρχονταν τόσο από τον φυτικό κόσμο όσο και από τον θαλάσσιο, ενώ σε αυτή τη σειρά έργων του η ζωγραφική του σπουδή εξειδικεύεται αποκλειστικά στο φυτικό βασίλειο και στο τοπίο με αφορμή τους εξωτικούς κήπους και τα θερμοκήπια.

Με τη γνωστή προσωπική τεχνοτροπία που έχει εξελίξει εδώ και χρόνια ο καλλιτέχνης, η οποία βασίζεται στην τεχνική της Βυζαντινής αγιογραφίας, με το φύλλο ασημιού ως βάση και επιζωγραφίζοντάς το με ακρυλικά χρώματα που του επιτρέπουν να προσδίδει στην ζωγραφική του απεικόνιση από τους πιο λεπτεπίλεπτους διάφανους τόνους, έως τα πιο έντονα φωτεινά χρώματα, δημιουργεί μυστικιστικά σκηνικά κήπων με οργιώδη βλάστηση. Οι κήποι αυτοί παραπέμπουν τόσο σε υπαρκτά όσο και σε φανταστικά σκηνικά, με έμπνευση τόσο από τον κήπο της Εδέμ, όσο και από την ελληνική φύση και από συγκεκριμένα, αναγνωρίσιμα, οικεία σε όλους μας φυτά. Ο εικαστικός μίλησε στο ertnews.gr για τη συγκεκριμένη, πολυσύνθετη δουλειά, που μαγνητίζει το βλέμμα με την λεπτομερειακή και άρτια τεχνική απόδοση της.

«Η συγκεκριμένη δουλειά έχει ξεκινήσει εδώ και τρία χρόνια. Ο κεντρικός της κορμός όπως και στις προηγούμενες ενότητες είναι τα φυτά και μέσω αυτών μιλώ για τα διάφορα θέματα που με απασχολούν. Οι κήποι σαν τόπος ανάπαυσης και ηρεμίας, η επινόηση υβριδικών μορφών μέσα στα εργαστήρια,  τα φυτά ως ψέμα στην πληροφορία ακόμα και αν φαίνεται επιστημονική και πως αυτό είναι δύσκολο να εξακριβωθεί, ιδιαίτερα σήμερα, ήταν οι έννοιες που διαχειριζόμουν», τονίζει ο Νικόλας Μπλιάτκας.

 «Σήμερα, όλα αυτά συμπυκνώνονται και ανακεφαλαιώνονται μέσα στις κατασκευές από γυαλί, «Τα θερμοκήπιά του που αναμφίβολα είναι κεκλεισμένοι/κρυπτικοί κήποι και λειτουργούν ως αποθετήρια οικολογικής ευαισθησίας και ως σιωπηλές υποψίες αφύπνισης για ένα δυστοπικό μέλλον»,  όπως έχει αναφέρει εύστοχα η Ιστορικός της Τέχνης Θάλεια Στεφανίδου. Μορφοπλαστικά, αντλώ στοιχεία από τα Παραδείσια τοπία στις Ρωμαϊκές τοιχογραφίες, την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική των θερμοκηπίων, αλλά και από την ιαπωνική αισθητική στην ισορροπία ανάμεσα στη φύση και το δομημένο περιβάλλον, το αρμονικό κενό, μια διαχρονική  ώσμωση που προσφέρει εμπειρία και ποιητικότητα», λέει ο ίδιος. 

«Σε όλη την πορεία της δουλειάς μου διερευνώ τη σχέση μεταξύ του φυσικού και του τεχνητού, του εσωτερικού και του εξωτερικού, δημιουργώντας χώρους που μοιάζουν να αιωρούνται μεταξύ πραγματικότητας και μνήμης. Θέλω να  μεταφέρω τον θεατή σε έναν κόσμο όπου η φύση και η αρχιτεκτονική συνυπάρχουν με μια ονειρική, μυσταγωγική ατμόσφαιρα.

Τα απομονωμένα θερμοκήπια σε γυμνά η άγονα τοπία είναι ένα καταφύγιο ζωής μέσα σε ανοίκειο περιβάλλον. Η λεπτότητα της διαφάνειας του γυαλιού και η ενέργεια των φυτών στο εσωτερικό του προσδίδουν μια αίσθηση ευθραυστότητας, και κάποιες φορές μια υπόνοια εγκατάλειψης ενώ σε άλλα η Φύση τιθασεύεται και ταυτόχρονα αποθεώνεται. Το σκηνικό μοιάζει σχεδόν μυθικό, σαν ένα ξεχασμένο παράδεισο με τα φυτά να γίνονται πρωταγωνιστές μιας ιστορίας αναγέννησης και ανθεκτικότητας», σημειώνει.

Ο Νικόλας Μπλιάτκας παράλληλα με τη ζωγραφική, τα τελευταία χρόνια καταπιάνεται και με την κεραμική, δημιουργώντας ιδιαίτερες φόρμες.

«Έτσι προέκυψαν και τα γλυπτά με τις φυτικές φόρμες που βρίσκονται στην έκθεση. Είναι η τρισδιάστατη εκδοχή των υβριδικών, αλλόκοτων, φανταστικών φυτών που εμπεριέχονται στη ζωγραφική μου. Υπάρχει μια σιωπηρή συνομιλία μεταξύ τους. Στον Αστρολάβο είναι η τρίτη ατομική έκθεση και η συνεργασία μας κρατάει πολλά χρόνια» καταλήγει ο δημιουργός.

Η Θάλεια Στεφανίδου, Ιστορικός/Κριτικός τέχνης – Curator αναφέρει για την έκθεση:

Παρατηρώ εξεταστικά τις συλλογές ζωγραφισμένης χλωρίδας του Νικόλα Μπλιάτκα, έτσι όπως αναπτύσσονται εντός των διαφανών του θερμοκηπίων σε μεμονωμένα τελάρα ή και σε αφήγηση τρίπτυχου. Μελετημένες σχηματοποιήσεις σε φαινομενικά άναρχη βλάστηση, θαλερή, με ιδιαίτερα μεγάλη ποικιλία αποχρώσεων του πράσινου, αλλά και κατά τόπους με μια χρωματική άνθιση γνώριμων ή και ανοίκειων λουλουδιών. Πρόκειται αναμφίβολα για σκηνοθετημένα και πλασματικά στιγμιότυπα ‘ανοίγματος’ της φύσης σε προστατευμένο υγρό χώρο με φωταύγεια,  χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται με ακρίβεια η ώρα της μέρας ή η εποχή του χρόνου. Αυτές οι ζωγραφικά ακινητοποιημένες εξάρσεις της φύσης θα έλεγα πως αποπνέουν την αντίληψη σύνθεσης του  tableau  vivant,  όπου οι πρωταγωνιστές είναι αποφασιστικές επιλογές  από τον φυτικό κόσμο. Και είναι αυτοί οι πρωταγωνιστές θα έλεγα που μοιάζει να μας καθοδηγούν προς μια αγωγή καλλιέργειας του βλέμματος, εκεί όπου το διάχυτο φως με ανεπαίσθητες τονικότητες και υπόγειες λάμψεις υποβάλλει μια μυστική ατμόσφαιρα, υπονομεύοντας το γνώριμο και προκρίνοντας το περίεργο, το αλλόκοτο και αινιγματικό. Σε μια αναζήτηση εξιχνίασης και αναγνώρισης της αφηγηματικότητας αυτών των εικόνων* οι συνδηλώσεις μορφών του πραγματικού και των τρόπων μεταφοράς του εμπεριέχουν στοιχεία αληθοφάνειας μαζί με την πειστικότητα και της φευγαλέας αίσθησης, μνήμης και αντίληψης. 

Ανακάλεσα εύλογα το ‘ζωγραφικό φυτολόγιο’ του Μπλιάτκα με τις ακουαρέλες και τα χαρακτικά του σε μεταξόχαρτο και φύλλα ασημιού, κάποια χρόνια πριν,  όπου τα ‘πορτρέτα’ ψαγμένων και  ιδιαίτερων  φυτών με τα χαρακτηριστικά τους ονόματα δημιουργούσαν στο σύνολό τους ένα αρχείο  που το  είχα χαρακτηρίσει τότε  ως παραπλανητικό παράδεισο, μια Εδέμ θερμοκηπίου. Σκέφτομαι πως εκείνη  η προβληματική των έργων του προοιώνισε την τωρινή του κατάθεση με την οποία δημιουργείται μια συγκεφαλαίωση ολοκληρωμένης πλέον και ιδιαίτερα συμπυκνωμένης αφήγησης. Δεν πρόκειται βέβαια για μια απλή έκρηξη φυσιολατρίας, αλλά για μια μετάδοση καλλιτεχνικής εμπειρίας που δίνει έμφαση στην δομική  πολυπλοκότητα, στην ανάμειξη του πραγματικού με το φανταστικό, στην μαγεία που υποβάλλεται, στην  παραμόρφωση που μεταδίδει αίσθημα  ανησυχίας, ακόμη στην μεγέθυνση του ελάχιστου και τη συρρίκνωση της μεγάλης εικόνας του φυτικού βασιλείου, προκειμένου να επαναδιατυπωθούν τα αινίγματα της πρώτης μέρας της δημιουργίας. Ίσως ακόμη να πρόκειται για μια απόπειρα ζωγραφικής πράξης, κίνητρο ή και κατάληξη από ισχυρό αισθητικό ερέθισμα και δυναμική σπορά στο ‘καλλιεργημένο’ ζωγραφικό υπόστρωμα, μια αποφασιστική χειρονομία εντέλει, ως σχόλιο ιερότητας για αυτό που όταν είναι προστατευμένο, αποδίδει καρπούς, άνθη, αναπνοές.

Στην εποχή των κλονισμένων οικολογικών ισορροπιών και της ιλιγγιώδους ταχύτητας διαδρομών, ο Νικόλας Μπλιάτκας παρόμοια με υποψιασμένο  βοτανολόγο/κηπουρό αναλαμβάνει ζωγραφικά τόσο τη διάσωση δειγμάτων της χλωρίδας, όσο και την επινόηση υβριδικών  μορφών της. Τα θερμοκήπιά του αναμφίβολα είναι κεκλεισμένοι/κρυπτικοί κήποι που λειτουργούν ως αποθετήρια οικολογικής ευαισθησίας και ως σιωπηλές υποψίες αφύπνισης για ένα δυστοπικό μέλλον.

* η έννοια των θερμοκηπίων χρονολογείται από τους αρχαίους πολιτισμούς, με ενδείξεις για κατασκευές που μοιάζουν με θερμοκήπια κυρίως στη ρωμαϊκή, αλλά και την κινέζικη αρχιτεκτονική. Το  σύγχρονο  όμως θερμοκήπιο, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, αναπτύχθηκε για πρώτη φορά τον 17ο αιώνα στην Ευρώπη, ιδίως στην Ολλανδία και την Αγγλία. Τα εν λόγω θερμοκήπια του Νικόλα Μπλιάτκα έχουν  κάποιες εικονολογικές  αναφορές από τις περίτεχνες ρωμαϊκές τοιχογραφίες κατοικιών, όπως και από την ρομαντική παράδοση στη δημιουργία φυσικού περιβάλλοντος εντός δομημένων χώρων.   Ωστόσο ουσιαστική συμβολή στην δημιουργία τους αποτελεί η βουδιστική θεωρία του κενού για τη δημιουργία των κήπων του ΖΕΝ, ως  αντίληψη  των μεταφορικών σχημάτων και συμβόλων, καθώς και της επιστροφής στα μητρικά βάθη της σκέψης, όπου ο Κόσμος είναι κόσμος και χάος.    

Διάρκεια έκθεσης: έως Σάββατο 10 Μαΐου 2025, στην Αίθουσα Τέχνης «Αστρολάβος – Δεξαμενή» ( Ξανθίππου 11, Κολωνάκι, τηλ: 210 7294342, 3, www.astrolavos.gr.

Ωρ. λειτ: Τρίτη -Παρασκευή: 12.00–16.00 και 17.00–20.00, Σάββατο 11.00 – 15.00).