Η Οδύσσεια μιας εγκύου στη Γάζα υπό τον αποκλεισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας από το Ισραήλ

Σχεδόν επτά μηνών έγκυος, η Γιασμίν Σιάμ δεν μπορούσε να κοιμηθεί, ζώντας σε έναν πολυπληθή καταυλισμό σκηνών στη Γάζα και ταραγμένη συχνά από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς. Δεν μπορούσε να βρει κατάλληλη τροφή και είχε να φάει κρέας για περισσότερο από ένα μήνα. Αδύναμη και χάνοντας βάρος, επισκεπτόταν καθημερινά τους γιατρούς. Λίγα μπορούσαν να κάνουν.

Ένα βράδυ αυτόν τον μήνα, ένας οξύς πόνος τη διαπέρασε. Ανησύχησε ότι άρχιζε ο τοκετός αλλά ήταν πολύ τρομοκρατημένη από τους πυροβολισμούς για να φύγει από τη σκηνή της. Η Σιάμ περίμενε μέχρι τα ξημερώματα για να πάει με τα πόδια μέχρι την πλησιέστερη κινητή κλινική. Οι γιατροί της είπαν να πάει στο Νοσοκομείο Νάσερ, μίλια μακριά.

Έπρεπε να πάρει ένα κάρο που το έσερνε γάιδαρος, τρανταζόμενη σε κάθε λακκούβα στους βομβαρδισμένους δρόμους. Εξαντλημένη, η 24χρονη βρήκε έναν τοίχο για να ακουμπήσει κατά τη διάρκεια της πολύωρης αναμονής για γιατρό.

Ένας υπέρηχος έδειξε ότι το μωρό της ήταν καλά. Η Σιάμ είχε ουρολοίμωξη και ήταν λιποβαρής: 57 κιλά, έχοντας ήδη χάσει 6 κιλά τις τελευταίες εβδομάδες. Ο γιατρός της συνταγογράφησε φάρμακα και της είπε αυτό που έλεγαν όλοι οι άλλοι γιατροί: Να τρώει καλύτερα.

«Πού θα βρω το φαγητό;» είπε η Σιάμ, λαχανιασμένη καθώς μιλούσε στο Associated Press στις 9 Απριλίου, μετά την επιστροφή στη σκηνή της έξω από τη Χαν Γιουνίς. «Δεν ανησυχώ για μένα. Ανησυχώ για τον γιο μου», είπε. «Θα ήταν τρομερό αν τον έχανα».

Με τη Γάζα αποδεκατισμένη οι αποβολές αυξάνονται

Η προβληματική εγκυμοσύνη της Σιάμ έχει γίνει ο κανόνας στη Γάζα. Η 18μηνη στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ που αποδεκατίζει την περιοχή έχει καταστήσει την εγκυμοσύνη και τον τοκετό πιο επικίνδυνες, ακόμη και θανατηφόρες, για τις Παλαιστίνιες γυναίκες και τα μωρά τους.

Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τις 2 Μαρτίου, όταν το Ισραήλ διέκοψε κάθε παροχή τροφίμων, φαρμάκων και προμηθειών για τους τουλάχιστον 2 εκατομμύρια κατοίκους της Γάζας.

Κρέας, φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Καθαρό νερό είναι δύσκολο να βρεθεί. Οι έγκυες γυναίκες είναι ανάμεσα στις εκατοντάδες χιλιάδες που περπατούν για μίλια για να βρουν νέα καταφύγια μετά από επανειλημμένες ισραηλινές εντολές εκκένωσης. Πολλές ζουν σε σκηνές ή υπερπλήρη σχολεία ανάμεσα σε λύματα και σκουπίδια.

Έως και το 20% των περίπου 55.000 εγκύων γυναικών της Γάζας είναι υποσιτισμένες, και οι μισές αντιμετωπίζουν εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου, σύμφωνα με το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA). Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, τουλάχιστον το 20% των νεογνών γεννήθηκαν πρόωρα ή υπέφεραν από επιπλοκές ή υποσιτισμό.

Με τον πληθυσμό εκτοπισμένο και υπό βομβαρδισμό, είναι αδύνατο να ληφθούν πλήρη στοιχεία για τις αποβολές και τις θνησιγενείς γεννήσεις. Τα αρχεία στο Νοσοκομείο Νάσερ της Χαν Γιουνίς δείχνουν ότι οι αποβολές τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο ήταν διπλάσιες σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2023.

Η Δρ. Γιασμίν Σνίνα, επόπτρια μαιών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Νοσοκομείο Νάσερ, κατέγραψε 40 αποβολές την εβδομάδα, τις τελευταίες εβδομάδες. Έχει καταγράψει πέντε γυναίκες τον μήνα να πεθαίνουν κατά τον τοκετό, σε σύγκριση με περίπου δύο τον χρόνο πριν από τον πόλεμο. «Δεν χρειάζεται να περιμένουμε τις μελλοντικές επιπτώσεις. Οι κίνδυνοι εμφανίζονται τώρα», είπε.

Μια ιστορία αγάπης στις σκηνές

Για τη Σιάμ και την οικογένειά της, η εγκυμοσύνη της – μετά από έναν θυελλώδη, εν καιρώ πολέμου γάμο – ήταν μια σπάνια χαρά.

Εκδιωγμένοι από την πόλη της Γάζας, είχαν μετακομίσει τρεις φορές πριν εγκατασταθούν στην πόλη-σκηνή που απλώνεται στην άγονη παράκτια περιοχή του Μουάσι.

Στα τέλη του περασμένου καλοκαιριού, μοιράστηκαν ένα γεύμα με γείτονες. Ένας νεαρός άνδρας από την απέναντι σκηνή είχε ξετρελαθεί.

Την επόμενη μέρα, ο Χοσάμ Σιάμ έκανε πρόταση γάμου στη Γιασμίν.

Εκείνη αρνήθηκε στην αρχή. «Δεν περίμενα γάμο εν μέσω πολέμου», είπε. «Δεν ήμουν έτοιμη να γνωρίσω κάποιον».

Ο Χοσάμ δεν τα παράτησε. Την πήγε μια βόλτα δίπλα στη θάλασσα. Μίλησαν ο ένας στον άλλον για τις ζωές τους. «Δέχτηκα», είπε.

Στις 15 Σεπτεμβρίου, η οικογένεια του γαμπρού στόλισε τη σκηνή τους. Οι καλύτερές της φίλες από την πόλη της Γάζας, διασκορπισμένες στην περιοχή, παρακολούθησαν τον γάμο διαδικτυακά.

Μέσα σε ένα μήνα, η Γιασμίν Σιάμ έμεινε έγκυος.

Η οικογένειά της αγάπησε το μωρό που ερχόταν. Η μητέρα της είχε εγγονούς από τους δύο γιους της, αλλά λαχταρούσε ένα παιδί από τις κόρες της. Η μεγαλύτερη αδελφή της Σιάμ προσπαθούσε εδώ και 15 χρόνια να αποκτήσει παιδί. Η μητέρα και η αδελφή της – τώρα πίσω στην πόλη της Γάζας – έστειλαν είδη πρώτης ανάγκης για το μωρό.

Από την αρχή, η Σιάμ δυσκολευόταν να λάβει σωστή διατροφή και βασιζόταν σε κονσερβοποιημένα τρόφιμα.

Μετά την έναρξη της εκεχειρίας τον Ιανουάριο, αυτή και ο Χοσάμ μετακόμισαν στη Ράφα. Στις 28 Φεβρουαρίου, είχε μια σπάνια απόλαυση: ένα κοτόπουλο, που το μοιράστηκε με τα πεθερικά της. Ήταν η τελευταία φορά που έφαγε κρέας.

Μια εβδομάδα αργότερα, ο Χοσάμ περπάτησε για μίλια ψάχνοντας για κοτόπουλα. Επέστρεψε με άδεια χέρια.

«Ακόμη και τα βασικά είναι αδύνατα»

Το Ισραήλ έχει ισοπεδώσει μεγάλο μέρος της Γάζας με την αεροπορική και χερσαία εκστρατεία του, υποσχόμενο να καταστρέψει τη Χαμάς μετά την επίθεσή της στις 7 Οκτωβρίου 2023 στο νότιο Ισραήλ. Τουλάχιστον πάνω από 51.000 Παλαιστίνιοι έχασαν την ζωή τους, κυρίως γυναίκες και παιδιά, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Γάζας, του οποίου η καταμέτρηση δεν κάνει διάκριση μεταξύ αμάχων και μαχητών.

Στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, μαχητές σκότωσαν περίπου 1.200 άτομα, κυρίως αμάχους, και απήγαγαν 251. Εξακολουθούν να κρατούν 59 ομήρους αφού οι περισσότεροι απελευθερώθηκαν με συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός.

Στα ερείπια της Γάζας, το να είσαι έγκυος είναι ένας τεράστιος αγώνας.

Δεν είναι μόνο θέμα ποσότητας φαγητού, είπε η Ρόζαλι Μπόλεν, της UNICEF, «είναι επίσης θέμα διατροφικής ποικιλομορφίας, το γεγονός ότι ζούσαν σε πολύ άθλιες, ανθυγιεινές συνθήκες, κοιμούνταν στο έδαφος, κοιμούνταν στο κρύο και απλώς ήταν εγκλωβισμένες σε αυτή τη μόνιμη κατάσταση πολύ τοξικού στρες».

Εννέα από τα 14 νοσοκομεία που παρείχαν υπηρεσίες μητρικής υγείας πριν από τον πόλεμο εξακολουθούν να λειτουργούν, αν και μόνο μερικώς, σύμφωνα με το UNFPA.

Επειδή πολλές ιατρικές εγκαταστάσεις έχουν καταστραφεί από τις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις ή πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε κρίσιμους ασθενείς, οι γυναίκες συχνά δεν μπορούν να κάνουν τις εξετάσεις που εντοπίζουν προβλήματα νωρίς στην εγκυμοσύνη, είπε η Κέιτι Μπράουν, των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Ισπανίας.

Αυτό οδηγεί σε επιπλοκές. Το ένα τέταρτο των σχεδόν 130 γεννήσεων την ημέρα τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο απαιτούσαν χειρουργικούς τοκετούς, λέει το UNFPA.

«Ακόμη και τα βασικά είναι αδύνατα», είπε η Μπράουν.

Υπό τον αποκλεισμό, πάνω από τα μισά φάρμακα για τη φροντίδα της μητέρας και του νεογνού έχουν εξαντληθεί, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ελέγχουν την αιμορραγία και προκαλούν τον τοκετό, λέει το Υπουργείο Υγείας. Οι πάνες σπανίζουν. Ορισμένες γυναίκες τις ξαναχρησιμοποιούν, γυρίζοντάς τις από την ανάποδη, οδηγώντας σε σοβαρές δερματικές λοιμώξεις, λένε οι εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Το Ισραήλ λέει ότι ο αποκλεισμός στοχεύει στην άσκηση πίεσης στη Χαμάς για την απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων τον αποκαλούν «τακτική λιμοκτονίας» που θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο τον πληθυσμό και πιθανό έγκλημα πολέμου.

Στη μαιευτική πτέρυγα του Νοσοκομείου Νάσερ, ο Δρ. Αχμάντ αλ-Φάρα είδε τα πράγματα να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.

Ισραηλινές δυνάμεις εισέβαλαν στο νοσοκομείο στις αρχές του 2024, ισχυριζόμενες ότι φιλοξενούσε μαχητές της Χαμάς. Θερμοκοιτίδες σε μια αποθήκη καταστράφηκαν. Η μαιευτική πτέρυγα ξαναχτίστηκε και έγινε η μεγαλύτερη και καλύτερα εξοπλισμένη στη Γάζα για επείγοντα περιστατικά.

Από τότε που το Ισραήλ έσπασε τη δίμηνη εκεχειρία στις 18 Μαρτίου, το νοσοκομείο έχει πλημμυρίσει με τραυματίες.

Έως και 15 πρόωρα μωρά ταυτόχρονα χρειάζονται αναπνευστήρες, αλλά το νοσοκομείο διαθέτει μόνο δύο μηχανήματα CPAP για να κρατούν τα πρόωρα μωρά στην αναπνοή. Ορισμένα τοποθετούνται σε αναπνευστήρες ενηλίκων, που συχνά οδηγούν στο θάνατο, είπε ο αλ-Φάρα.

Είκοσι μηχανήματα CPAP παραμένουν έξω από τη Γάζα, αδυνατώντας να εισέλθουν λόγω του αποκλεισμού, μαζί με 54 συσκευές υπερήχων, εννέα θερμοκοιτίδες και κιτ μαιευτικής, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Η έλλειψη ειδών καθαρισμού καθιστά την υγιεινή σχεδόν αδύνατη. Μετά τον τοκετό, οι γυναίκες και τα νεογνά που είναι εξασθενημένα από την πείνα συχνά υποφέρουν από λοιμώξεις που προκαλούν μακροχρόνιες επιπλοκές, ή ακόμη και θάνατο, είπε ο αλ-Φάρα.

Η Γιασμίν Ζακούτ μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο Νοσοκομείο Νάσερ στις αρχές Απριλίου αφού γέννησε πρόωρα δίδυμα κορίτσια. Το ένα κορίτσι πέθανε μέσα σε λίγες μέρες, και η αδελφή της πέθανε την περασμένη εβδομάδα, και οι δύο από σήψη.

Πριν από τον πόλεμο, ο αλ-Φάρα είπε ότι θα έβλεπε ίσως ένα παιδί τον χρόνο με νεκρωτική πνευμονία, μια σοβαρή λοίμωξη που σκοτώνει τον πνευμονικό ιστό.

«Σε αυτόν τον πόλεμο, αντιμετώπισα 50 τέτοιες περιπτώσεις», είπε ο αλ-Φάρα. Αφαίρεσε τμήματα των πνευμόνων σε σχεδόν τα μισά από αυτά τα μωρά. Τουλάχιστον τέσσερα πέθαναν.

Έγκυες γυναίκες βρίσκονται τακτικά μεταξύ των τραυματιών.

Ο Χαλέντ Αλσέρ, χειρουργός στο Νοσοκομείο Νάσερ, μίλησε για την περίπτωση μιας εγκύου γυναίκας τεσσάρων μηνών μετά από ένα χτύπημα της 16ης Απριλίου. Θραύσματα είχαν διαπεράσει τη μήτρα της. Το έμβρυο δεν μπορούσε να σωθεί, είπε, και η εγκυμοσύνη θα είναι επικίνδυνη για το υπόλοιπο της ζωής της. Δύο από τα παιδιά της ήταν μεταξύ των 10 παιδιών που σκοτώθηκαν στο χτύπημα, είπε.

Το στρες του πολέμου

Στον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης της, η Σιάμ περπάτησε και μετακινήθηκε με κάρο για μίλια πίσω σε μια σκηνή στο Μουάσι, αφού το Ισραήλ διέταξε την εκκένωση της Ράφα.

Με τα τρόφιμα να λιγοστεύουν ακόμη περισσότερο, στράφηκε σε φιλανθρωπικά συσσίτια που μοίραζαν γεύματα με απλό ρύζι ή ζυμαρικά.

Εξασθενημένη, έπεφτε συχνά. Το στρες αυξανόταν – η δυστυχία της ζωής στη σκηνή, ο χωρισμός από τη μητέρα της, ο τρόμος των αεροπορικών επιδρομών, οι άκαρπες επισκέψεις στις κλινικές.

«Μακάρι ένας γιατρός να μου έλεγε, ‘Το βάρος σου είναι καλό’. Είμαι πάντα υποσιτισμένη», είπε στο AP, σχεδόν ικετεύοντας.

Ώρες μετά τον τρόμο της στις 9 Απριλίου, η Σιάμ εξακολουθούσε να πονάει. Έκανε την πέμπτη της επίσκεψη στην κινητή κλινική μέσα σε δύο ημέρες. Της είπαν να πάει στη σκηνή της και να ξεκουραστεί.

Άρχισε να έχει κηλίδες αίματος. Η πεθερά της την κρατούσε καθώς περπατούσαν προς ένα νοσοκομείο εκστρατείας μέσα στη νύχτα.

Στις 3 π.μ., οι γιατροί είπαν ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα άλλο παρά να περιμένει. Η μητέρα της έφτασε από την πόλη της Γάζας.

Οκτώ ώρες αργότερα, το έμβρυο γεννήθηκε νεκρό. Η μητέρα της της είπε να μην κοιτάξει το μωρό. Η πεθερά της είπε ότι ήταν όμορφο.

Ο σύζυγός της πήγε τον γιο τους σε έναν τάφο.

Μέρες αργότερα, είπε στο AP ότι καταρρέει όταν βλέπει φωτογραφίες της εγκύου. Δεν αντέχει να δει κανέναν και αρνείται τις προτάσεις του συζύγου της να κάνουν βόλτες δίπλα στη θάλασσα, όπου επισφράγισαν τον έρωτα τους.

Εύχεται να μπορούσε να γυρίσει τον χρόνο πίσω, έστω και για μία εβδομάδα.

«Θα τον έπαιρνα στην καρδιά μου, θα τον έκρυβα και θα τον κρατούσα σφιχτά».

Σχεδιάζει να προσπαθήσει για άλλο μωρό.

Πηγή: Associated Press